Сайрамда 141 адамды алдаған алаяқтар жазаланды
ҚұқықЖариялаған: admin | Уақыты: 2025-04-01 19:25:00 |
Бөлісу: Facebook | Whatsapp | Қаралым саны: 64
Елімізде алаяқтық қылмысы асқынып тұр. Соның бірі Сайрам ауданында орын алған. Сайрам аудандық сотында судья Дина Тойжанованың төрағалығымен ашық сот отырысы өтті. Онда қозғалған іс бойынша айыпты деп танылған үш азаматқа қатысты сот үкімі шығарылды. Зардап шеккендердің ұзын саны 141 адамды құрайды. Барлығы да Сайрам ауданындағы Ақсукент, Манкент, Қарабұлақ ауылының тұғындары. Арасында мүгедек жандар да, сотталушылардың көршілері де бар. Өкініштісі, жәбірленушілердің ішінде өз-өзіне қол жұмсағандар да кездеседі.
Сотталушылардың біреуінің жасы 25-те, екеуі 21-22 жаста. Олар Қазақстан Республикасы Қылмыстық Кодексінің 190-бабы 3-бөлімінің 4-тармағы, яғни алаяқтық қылмысы бойынша айыпты деп танылды. Судья үшеуіне де 4 жыл 8 ай мерзімге бас бостандығынан айыру жазасын тағайындады.
Сотталушы Ш.Ю. есімді азамат адамдардың сеніміне кіріп, алдап, «Каспи Пэй» жүйесі арқылы олардың атына тауарлық несиелер рәсімдеумен айналысқан. Олардан «Каспи банкке» түскен ақшаны қолма-қол қаржыға айналдыру үшін ол таныстарымен сөз байласқан. Олар Ш.Ю.-дің «клиенттерінің», дәлірегі «құрбандықтарының» «Каспи банкке» аударылған ақшаларын жеке кәсіпкерлік шоттар арқылы қолма-қол қаржыға айналдырып отырған. Әрине, бұл қызметтері үшін құралақан қалып отырмағаны түсінікті.
Айыпталушылар осыған дейінгі жүргізілген сот процестері кезінде кінәларын ішінара мойындаған, өздерін бас бостандығынан айырмауды сұрапты. Ал мемлекеттік айыптаушы Ш.Ю.-ды төрт жарым жылға, қалған екеуінің әрқайсысын төрт жылға соттауды сұраған. Ал жәбірленушілердің кейбірі кешірім берсе, басым бөлігі қатаң шара көріп, шығынды өндіруді талап еткен. Сот сотталушыларға шығынды өтеуге бір ай мерзімге уақыт берді. Өз еркімен өтемеген жағдайда шығын мәжбүрлі түрде өтелмек.
Үкімді жариялау барысында судьяның зардап шегушілердің талап-арыздары бойынша шығынды өтету жөніндегі тізімді оқып шығуының өзіне біршама уақыт кетті. 100-ге тарта шағым бойынша өтелуі тиіс шығын сомалары әрқалай. Ең аз дегендері 441 мың мен 882 мың теңгенің аралығында. 60 шақты адамның шығыны 1 миллионнан 2 миллион теңгеге дейін жеткен. Бірер азамат 2 миллион 300 мың теңге төңірегінде шығынданыпты. Өтелуі тиіс осынша шығынның тең жартысы дерлік бөлігі Ш.Ю.- дан, қалғаны сотталушылардың үшеуінің ортақ есебінен өндірілетін болды.
Үкім оқылып болғаннан кейін журналистер судья Д.Тойжановадан бұл қылмыстық оқиғаның қалай басталып, өрбігені туралы толығырақ айтып беруін сұрады. Оқиға 2023 – 2024-жылдар аралығында орын алыпты. Сотталушы адамдарды «жиhаз шығаратын цех ашуға тендер ұттым, соған ақша керек» деп алдап, олардың атына тауарлық несиелер рәсімдеген. Несие алты айда жабылады деп сендірген. Үйде отырып табыс табасың, зейнетақы қорына тиесілі ақша аударылып тұрады дегенге алданғандардың барлығы да жұмыссыз азаматтар, көрші-қолаң, ауылдастар, таныстар. Олар алғашқы бірер айда шотына жалақы ретінде азын-аулақ ақша түсіп тұрғасын алаңсыз болғанға ұқсайды. Кейін банктен несие өтемақысын төлеу туралы хабар келе бастағасын күмәнданған. Осының соңы алданғандардың құқық қорғау орындарына шағымдануына, кінәлілердің қамауға алынуына ұласқан.
Сот үкімі әзірге күшіне енген жоқ. Судья айыпталушылар заңда бекітілген мерзім аясында апелляциялық шағым түсіре алатындарын естеріне салды.
Д. НҰРПЕЙІС.