Көркем гимнастикадан Олимп шыңы алыс па?
МәселеЖариялаған: admin | Уақыты: 2025-04-01 12:45:00 |
Бөлісу: Facebook | Whatsapp | Қаралым саны: 84
Спорттың «көркем гимнастика» деп аталатын әсем түрі бар. Осы көркем гимнастикадан Қазақстан құрама командасы Грекия астанасы Афины қаласында өткен «Афродита кубогінде» қатарынан 9 алтын медаль ұтып алды. Біздің спортшы қыздар онымен қоса 5 күміс пен 1 қола медальдар иеленді.
«Алтын шыққан жерді белден қаз» демекші, осынау жарқын жаңалықтардан кейін Шымкентте көркем гимнастика мектебі, нақтырақ айтқанда «№9 көркем гимнастикадан Олимпиада резервінің мамандандырылған балалар мен жасөспірімдер спорт мектебі» ашылып, 2010 жылы пайдалануға берілді. Бүгінде сол мектептің тыныс-тіршілігі қандай, үкіленген үміт ақталып жатыр ма?
Мектепті көркем гимнастикадан Афины және Бейжің Олимпиадаларына қатысқан жерлесіміз, Азияның бірнеше дүркін чемпионы, 2006-жылғы Азия ойындарының чемпионы Әлия Юсупова басқарады. Әлия Мақсұтқызы биылғы жыл басына дейін көркем гимнастикадан Қазақстан құрама командасының бас бапкері болып келді. Ол сондай-ақ 2021-жылдан бері Қазақстанның көркем гимнастика федерациясын да басқарып келеді. Бұл лауазымға ол өткен жыл соңында екінші мәрте қайта сайланған болатын.
Оңтүстік өңірінің ғана емес, бүкіл еліміздің мақтанышы Ә.Юсупова басқаратын мектептің қазіргі жайы қалай екені кімді де болса қызықтырары анық. Өйткені ел арасында «Көркем гимнастика мектебіне бюджеттен жыл сайын қыруар қаржы бөлінеді, одан келген нәтиже қайсы? Бізден неге Олимпиада чемпионы шықпай жатыр?» деген сияқты сөздер де аз айтылып жүрген жоқ. Сондықтан да аталған мектеп директорының орынбасары Рүстем Жаңбырбаевпен (суретте) жолығып, оған бірнеше сұрақтар қойған едік.
Сұхбат кезінде кешегі Афиныда болған турнирде өнер көрсеткен жеңімпаздар сапында аталған спорт мектебінің түлегі Милана Парфилова бар екенін білдік. Ол жеке жаттығуда 1-орын және топтық жаттығуда 2-орын иеленіпті. «Көркем гимнастикадан Олимпиада резервін даярлайтын балалар мен жасөспірімдерге арналған Қазақстандағы мамандандырылған жалғыз мектеппіз, - дейді Р.Жаңбырбаев. – Әлемдік стандартқа сай, қаладағы спорт кешендерінің ішіндегі ең сапалысы. Мұндай мектеп басқа қалаларда жоқ. Министрліктің рейтингі бойынша «А-1» класына кіреміз. Мектеп алғаш ашылған кезде екі топтағы 33 қызды екі бапкер ғана жаттықтырды. Қазір 400-ден аса спортшы, 30-дан аса жаттықтырушы бар. Оқу орнын бітірген жастар да келіп жатыр.
Мектебіміз 2016-жылдан бастап Олимпиада ойындарына үздіксіз қатысып келеді. Сол жылы Рио Олимпиадасына Сабина Әшірбаева, 2020-жылғы Токио Олимпиадасына Алина Әділханова, 2024-жылғы Париж Олимпиадасына Елжан Таниева қатысты. Бұл үш спортшы қызда біздің мектептің шәкірттері. Сабина Әшірбаева – Азия чемпионы. Ол 2014-жылы Оңтүстік Кореяның Инчхон қаласында өткен Азия ойындарында командалық есепте 3-орын алған. Ал Алина Әділханова 2018-жылы Катар астанасы Доха қаласында өткен Азия ойындарында көпсайыстан 1-орын, командалық есепте 2-орын иеленген. Одан бөлек, Даяна Әбдірбекова есімді қызымыз командалық есепте 1-орынға қол жеткізген. 2022-жылы Қытайдың Ханчжоу қаласында өткен Азия ойындарында Елжан Таниева командалық есепте 2-орын, көпсайыста 2-орын иеленді. Одан бөлек, Милана Парфилова командалық есепте 2-орын, көпсайыста 3-орын алды.
Бізде ел спартакиадаларында командалық есепте де, топтық жаттығуда да чемпион қыздар өте көп. Жеке сайыста, командалық есепте, көпсайыста, төрт жылда бір өтетін Жастар ойындарында да жүлдегер, чемпион атанып жүрген қыздар бар».
Көбі карьерасын 18-20 жасында аяқтайды
Р.Жаңбырбаев мектеп спортшыларының жетістіктері жөнінде осылай дейді. Бұл спорт мектебіне қыздарды бес-алты жастан қабылдайды екен. Әрине, олар тиісті сынақтардан өткізіледі. Мектептегі жаттығуларға бейімделіп, қиындықтарға шыдас беріп, төзген, шеберлігін арттырғандар түрлі деңгейдегі жарыстарға қатысып шыңдалады. Жергілікті, республикалық, халықаралық турнирлер, Қазақстан чемпионаты, Жастар ойындары, спартакиада, универсиадалар, Азия ойындары, Азия чемпионаттары, Әлем чемпионаттары, Олимпиада – осының бәрінде көркем гимнастика бар. Әлем чемпионаты, Олимпиада сынды дүние жүзінен саңлақтар қатысатын халықаралық додаға дейін жетуге мықтының мықтысы ғана төзе алады.
Көркем гимнастикаға қатысатындардың көбі өзінің спорттық карьерасын 18-20 жасында аяқтайды екен. Оқуға түседі, жарақат алып қалады, тағы да басқа түрлі жағдайлар себепті спортпен біржола қош айтысады. Әзірге бүкіл еліміз бойынша көркем гимнастикаға 25 жасына дейін қатысқан Әлия Юсупованың өзі ғана болып тұр. «Кімнің қай жерге дейін баратыны 10 жастан асқасын-ақ байқала бастайды, – дейді Р.Жаңбырбаев. – Мысалы, Олимпиадаға қатысқан қыздарымыздың көтерілер деңгейі 11-12 жастарында білінді. Олар Қазақстанның бірінші нөмірлі қыздары болды. Әлия Мақсұтқызының өзі екі мәрте Олимпиада ойындарына қатысқанын білесіздер. Спорттық карьерасын аяқтаған соң оған шет мемлекеттерден көптеген ұсыныстар түскен, бірақ ол елдің патриоты болғандықтан қазақтың қыздарын өсірем деп Қазақстанға оралды. Спорттың ыстық-суығын көрген, түрлі оқу-жаттығу жиындарына, жарыстарға қатысқан тәжірибесі бар, соны жастарға үйретуді мақсат етті. Ол әлемдік 20 үздік гимнастшының қатарына кіреді, өзінің шәкірттерін де сол деңгейге жеткізді. Мысалы, Сабина Әшірбаеваның, Алина Әділханованың және Елжан Таниеваның есімдері бүгінде «ең үздік жиырмалықтың» қатарында аталады. Бәрі де Шымкенттің қыздары».
Мемлекет қаржысы ақталып жатыр ма?
Р.Жаңбырбаев гимнастикалық спорт мектебінің жалпы аумағы 2 гектарға жуықтайтынын да айтып өтті. Спорт ғимаратының көлемі 7,5 мың шаршы метрді құрайды. Мұнда 4 жаттығу залы, 700 көрерменге шақталған жарыстар өткізілетін 1 зал және 1 хореография залы жұмыс істейді. 50 адамдық асхана, оқу-жаттығулар және жарыстар кезінде спортшылар тұратын 56 адамға шақталған қонақүй бар. Мектептегі қызметкерлер саны – 90 адам. «Жалпы, көркем гимнастикаға қатысам деушілерге шектеу жоқ, – дейді Р.Жаңбырбаев. – Сабақтан бос кезінде келіп қатыса береді. Бізге қаламен шектесетін аудандардан келетіндер де бар. Сабақтан бос кезінде келіп қатысып кетеді. Мектебіміз – мемлекеттік, сондықтан көрсетілетін қызметтің бәрі ақысыз. Мемлекет есебінен жеткілікті қаражат бөлінеді. Спорттық оқу-жаттығу жиындарының, жарыстардың шығындары, қызметкерлердің айлық жалақысы, коммуналдық төлемдер – барлық шығын мемлекет есебінен өтеледі.
Оқу-жаттығу жиындарына, жарыстарға қатысатындар Шымкент қаласы құрама командасының қатарына кірген спортшы, Қазақстан құрамасының спортшысы болуы керек. Өйткені мемлекет қаржы бөлгеннен кейін одан нақты нәтиже күтеді. Сондықтан сайыстарға іріктелген, нәтиже шығады-ау деген қыздарды ғана жібереміз. Спортшылардың деңгейі, нәтижесі туралы, қаншауы спорт шебері, нешеуі халықаралық дәрежедегі спорт шебері, қаншауы спорт шеберлігіне үміткер болды – осының бәрінен спорт саласындағы басшыларға, қала әкімдігіне жыл сайын есеп беріп отырамыз. Негізі көркем гимнастика қаржыландырылуы жоғары деңгейдегі спорт түріне жатады. Біз мемлекет бөлген қаржыны ақтап отырған ұжымбыз», – дейді мектеп директорының орынбасары.
Үміт жоқ емес
Р.Жаңбырбаевқа бюджеттен қыруар қаржы бөлінетін гимнастика мектебінен неге Әлем және Олимпиада чемпиондары шықпай жатыр деген сұрақты да қойдық. «Тек Қазақстан ғана емес, бүкіл Азия мемлекеттері көркем гимнастикадан Әлем және Олимпиада ойындарында жүлдегер бола алмай келеді. Өзбекстанда да болған емес, олар тіпті бір жылдары Олимпиадаға лицензия да ала алмады. Біз 2004-жылдан бері өткен Олимпиадалардың бәріне қатысып келеміз. Олимпиаданың алтауында да Шымкенттің қыздары болды. 2004 және 2008-жылдары Әлия Юсупова, 2012-жылы Шымкенттегі гимнастика мектебінен Анна Алентьева қатысты. Ал 2016, 2020, 2024-жылдардағы Олимпиадаларда Сабина Әшірбаева, Алина Әділханова және Елжан Таниева бақ сынады. Бұлардың үшеуі де біздің мектептің түлектері. Әзірге чемпион шықпағанымен лицензия бұйырып жатыр. Әлем және Олимпиада чемпиондары шықпаса да сонымен деңгейлес Азия ойындары бар, біз осы Азия ойындарында үздік нәтижелермен көрінудеміз. 2014-жылы қола медаль, 2018-де үш алтын, 2022-жылы үш күміс, бір қола медаль олжаладық», – дейді Р.Жаңбырбаев бұл жөнінде.
Иә, көркем гимнастикадан Азияда танылып келеді екенбіз. Бұл спорт түрі даму үстінде, жаңа таланттар бой көрсетуде. Енді Әлем чемпионатында, Олимпиадада жарқ етіп көрінсек, нұр үстіне нұр болар еді. Оңай болмайды, әрине. Өйткені бұл спорт түрінен әсіресе еуропалық мектептердің деңгейі жоғары, тәжірибесі мол. Жоғары жетістіктер қашанда шынығып-шыңдалумен, қолдап-қуаттаумен келеді. Елімізде көркем гимнастиканы қолдау жоғары деңгейде, ендеше гимнастшыларымыздың көрсеткіштері де жоғарылай берсе екен деген тілек бар.
Д. НҰРПЕЙІС.