Депутаттар бюджет тапшылығы туралы үнсіз отырған Үкіметті кінәлады
СаясатЖариялаған: admin | Уақыты: 2024-11-27 13:02:00 | Соңғы рет жаңартылған уақыты: admin on
Бөлісу: Facebook | Whatsapp | Қаралым саны: 123
2024 жыл Қазақстан үшін республикалық бюджетке тұрақты өзгерістер енгізумен ерекшеленді: бюджет параметрлері 10 рет түзетілді. Соңғы рет Мәжіліс табыстардың қысқаруын және шығыстарды жабу үшін Ұлттық қордан 2 трлн теңге көлемінде мақсатты трансферт тартуды қамтитын түзетулерді мақұлдады. Алайда, депутаттар бұл шаралардың шынайылығы мен бюджет тапшылығының және қарыз жүктемесінің өсуінің ықтимал экономикалық, әлеуметтік және құқықтық салдарына алаңдаушылық білдірді.
Бюджеттегі негізгі өзгерістер
Мәжіліс депутаты Еркін Әбіл 2024 жылға арналған республикалық бюджет кірістерінің болжамы 2 трлн теңгеге қысқарғанын атап өтті. Оның ішінде салықтық түсімдер 3,1 трлн теңгеге азайды. Тапшылықты жабу үшін Ұлттық қордан қосымша 2 трлн теңге тартылды, бұл 2024 жылға арналған трансферттердің жалпы көлемін 3,6 трлн теңгеге жеткізді.
Табыс азайғанына қарамастан, Үкімет шығыстарды 61,3 млрд теңгеге көбейтуді ұсынды. Әбіл бірқатар бағдарламалар бойынша қаражат игерілмей қалу қаупі бар екенін айтты. Мысалы:
- "Ауылдық денсаулық сақтау саласын жаңғырту" ұлттық жобасы бойынша 700 жаңа медициналық нысан ашу жоспарланған, оның ішінде биыл 556 нысан іске қосылуы тиіс еді. Алайда 491 нысанның қаржыландырылуы жобалардың жалпы құнының 38%-ын ғана құрайды.
- Жастарға жеңілдетілген несие беру бағдарламасы бойынша 2024 жылы микронесие беру жұмыстары басталмады. Себебі қажетті қаражаттың бөлінуі кешіктірілген.
"Бюджеттің шығыс бөлігі кірістермен қамтамасыз етілгенімен, нақты нәтижелерге қол жеткізу күмәнді болып отыр", – деді депутат.
Құжаттар сапасыз дайындалады
Еркін Әбіл Үкіметтің бюджет туралы заң жобасына қосымша құжаттарды формальды түрде дайындағанын сынға алды. Ол мысал ретінде заң жобасының ықтимал экономикалық, әлеуметтік және құқықтық салдары туралы болжам құжатын келтірді, онда нақты талдаудың орнына тек алты жол жазылған.
"Бүгін депутаттар Үкімет өкілдеріне бюджеттің параметрлерінің шынайылығы, Ұлттық қор және бюджеттің табыс бөлігі туралы көптеген сұрақтар қойды. Мұндай сұрақтардың көптігі депутаттардың бұл жауаптарды заң жобасының ілеспе құжаттарынан таба алмағанын көрсетеді", – деді Әбіл.
Ол Үкіметтің ағымдағы жағдайдың себептерін ғана емес, сонымен қатар бюджет тапшылығы мен қарыз жүктемесінің өсуінің ықтимал салдарын талдамағанын сынға алды.
Министрдің түсініктемесі сынға ұшырады
Ұлттық экономика министрі Нұрлан Байбазаров 2024 жылы бюджетті 10 рет түзету қажеттілігі болғанын мойындады. Оның айтуынша, бұл түзетулер су тасқыны салдарын жоюға, инвестициялық жобаларға және ауыл шаруашылығы мен халықты газбен қамтамасыз етуге қосымша қаражат бөлуге байланысты болған.
Дегенмен, Мәжіліс спикері Ерлан Қошанов бюджетті осыншама рет түзетуді сынға алды. "Сіздер бюджетті 10 рет түзеткендеріңізді айтып, мұны ерлік сияқты көрсетесіздер. Бұл – сіздердің жұмыстарыңыздың кемшілігі, олқылығы", – деп мәлімдеді Қошанов.